Wat mag een accountant wel – en vooral niet – bij een herstructurering?

Accountants spelen een sleutelrol in herstructureringstrajecten van ondernemingen. Maar wanneer wordt hun betrokkenheid niet alleen moreel, maar ook juridisch laakbaar? In een recente uitspraak van 11 april 2025 oordeelde de Accountantskamer dat een registeraccountant (RA) zijn professionele grenzen ver overschreed. De RA hielp een paardenhandelaar met een onrechtmatige herstructurering die leidde tot benadeling van een schuldeiser.

De gevolgen? Een doorhaling van drie maanden én forse reputatieschade. In deze blog analyseren we de feiten, de juridische kaders en de lessen voor ondernemers en accountants die overwegen een herstructureringstraject te starten.

De feiten: paarden met gebreken en een lege BV

De zaak begint in 2015. Een vrouw koopt een sportpaard voor € 300.000. Binnen enkele dagen blijkt het dier te lijden aan hanentred, een neurologische aandoening die ernstige beperkingen veroorzaakt. De koop wordt ontbonden en de rechter stelt de koper uiteindelijk in het gelijk: de verkoper moet ruim € 460.000 schadevergoeding betalen.

Maar dan blijkt de verkopende BV nagenoeg leeg. Vrijwel direct na de eerste klacht is de gehele paardenvoorraad overgedragen aan een nieuw opgerichte zuster-BV. Die constructie is opgezet onder begeleiding van een RA die, zoals later blijkt, bewust heeft geadviseerd om de waardevolle activa aan het verhaal van de schuldeiser te onttrekken.

De onrechtmatige herstructurering: sterfhuisconstructie onder begeleiding van een RA

De RA richtte op verzoek van de paardenhandelaar een nieuwe vennootschap op. In e-mails gaf hij expliciet aan dat het doel was om “de waarde van de paarden buiten de risicosfeer te houden”. De oorspronkelijke BV bleef achter als verkooporganisatie, met slechts een marge of provisie als mogelijke claimbasis.

Dit type structuur wordt in juridisch jargon een sterfhuisconstructie genoemd: waardevolle onderdelen worden overgeheveld, zodat crediteuren achterblijven met een lege huls. De Accountantskamer oordeelt dat deze handelingen bewust zijn uitgevoerd met het oogmerk verhaal te frustreren — en dat is een klassiek voorbeeld van een onrechtmatige herstructurering.

De rapportage: gebrek aan objectiviteit ondermijnt waarheidsvinding

Alsof dat nog niet ernstig genoeg was, stelde de RA later ook een partijdeskundigenrapport op in de civiele procedure. In dat rapport concludeerde hij dat zelfs zonder de herstructurering de BV uiteindelijk verliesgevend zou zijn geweest. Maar:

• Hij baseerde zich enkel op boekwaarden, terwijl de paarden later veel hogere verkoopopbrengsten hadden;
• Hij was zelf betrokken bij de structuur, wat zijn objectiviteit ernstig compromitteerde;
• De analyse was gericht op het onderbouwen van een vooraf bepaald standpunt.

De Accountantskamer wees erop dat het rapport eerder de waarheidsvinding belemmerde dan ondersteunde. Dat is een ernstige schending van het fundamentele beginsel van objectiviteit in de VGBA (Verordening gedrags- en beroepsregels accountants).

Tuchtrechtelijk oordeel: schending integriteit en professionaliteit

In haar oordeel stelde de Accountantskamer vast dat de RA:

• Niet eerlijk en oprecht handelde (schending integriteit);
• Het beroep in diskrediet bracht door zijn eenzijdige inzet (schending professionaliteit);
• Te weinig zelfreflectie toonde tijdens de zitting.

De maatregel: tijdelijke doorhaling van drie maanden. Hoewel de RA verklaarde dat hij het “misschien anders had moeten doen”, kon hij die stelling niet concretiseren. Daarmee toonde hij onvoldoende leervermogen en verantwoordelijkheid.

Juridische duiding: wat maakt een herstructurering onrechtmatig?

Een herstructurering op zich is niet verboden. Veel bedrijven gebruiken structuurwijzigingen om risico’s te spreiden of bedrijfsprocessen efficiënter in te richten. Maar het wordt onrechtmatig wanneer:

• De herstructurering gericht is op het onttrekken van activa aan een bestaande vordering;
• Er sprake is van een voorkennis van een claim;
• De activa worden overgedragen zonder eerlijke tegenprestatie of tegen een te lage waarde;
• Het handelen leidt tot benadeling van schuldeisers (art. 6:162 BW).

Een accountant die zo’n traject mede-opzet of ondersteunt, overtreedt niet alleen de beroepsregels, maar stelt zich ook bloot aan aansprakelijkheid en tuchtrechtelijke maatregelen.

Lessen voor ondernemers en accountants: wees transparant en zorgvuldig

Deze zaak onderstreept dat herstructurering nooit gebruikt mag worden als rookgordijn om aansprakelijkheden te ontwijken. Zowel voor ondernemers als voor hun adviseurs geldt:

• Voorkom het frustreren van verhaal — zorg voor zakelijke motieven en marktconforme waarderingen.
• Laat een herstructurering altijd extern toetsen op rechtmatigheid.
• Accountants: wees alert op belangenverstrengeling. Weiger opdrachten die de schijn van partijdigheid kunnen wekken.
• Transparantie over activa en passiva voorkomt juridische valkuilen.

Conclusie: onrechtmatige herstructurering leidt tot doorhaling RA

Een herstructurering kan strategisch slim zijn, maar alleen binnen de grenzen van de wet. In dit geval gebruikte een paardenhandelaar — onder begeleiding van een RA — een structuur die bewust was opgezet om een schuldeiser te benadelen. De gevolgen zijn verstrekkend: een doorhaling van drie maanden en forse reputatieschade.

Voor ondernemers en accountants geldt: integriteit weegt zwaarder dan winstmaximalisatie. En voor schuldeisers die geconfronteerd worden met dit soort structuren is juridische actie absoluut mogelijk — én soms noodzakelijk.

Ook geconfronteerd met een onrechtmatige herstructurering? Zorgplicht Advocaten helpt.

Ben je ondernemer, schuldeiser of bestuurder en vermoed je dat je benadeeld bent door een onrechtmatige herstructurering? Of ben je accountant en wil je zeker weten dat jouw advies geen tuchtrechtelijk risico met zich meebrengt? Zorgplicht Advocaten is dé specialist in:

• Tuchtrechtelijke procedures tegen accountants;
• Onrechtmatige daad en bestuurdersaansprakelijkheid;
• Analyse van dubieuze herstructureringsconstructies;
• Het veilig opzetten van risicobeheersende structuren.

Neem contact met ons op. Een van onze gespecialiseerde advocaten kan je verder helpen. Wacht niet tot je verhaal onmogelijk wordt. Laat ons je helpen om je positie te versterken en schade te voorkomen.